ရန္ကုန္။        ။ စာရင္းျပဳစုခ်က္မ်ားအရ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ကေလးအလုပ္ သမားဦးေရ ေလ်ာ့နည္းသြားလ်က္ရွိသည္ဟုဆိုေသာ္လည္း ေျခာက္သိန္းေက်ာ္ေသာ ကေလးအလုပ္သမားမ်ားမွာ ေဘးအႏၲရာယ္ရွိေသာ သို႕မဟုတ္ ေဘးျဖစ္ေစႏုိင္ေသာအလုပ္မ်ားကို လုပ္ကိုင္ေနရၿပီး က်န္းမာေရး၊ လံုၿခံဳေရးႏွင့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာတို႔တြင္ မ်ားစြာထိခိုက္နစ္နာလ်က္ရွိသည္။ အမ်ားစုမွာ စိုက္ပ်ိုးေရးက႑အတြက္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ ေနရေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။ ကေလးအလုပ္သမား ပေပ်ာက္ႏိုင္ေရးႀကိဳးပမ္းရာတြင္ အစိုးရ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ မိသားစုမ်ားတြင္ ကေလးသူငယ္မ်ား အေရးသည္ အဓိကဦးစားေပးအရာ ျဖစ္သင့္သည္။

ကမာၻ႔ကေလးအလုပ္သမား ဆန္႔က်င္တိုက္ဖ်က္ေရးေန႔ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲအခမ္းအနားတြင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားေရးရာအဖြဲ႔ (ILO) ဆက္သြယ္ညွိႏႈိင္းေရးအရာရွိ Rory Mungoven က “ဆင္းရဲမြဲေတမႈဟာ ကေလးငယ္ေတြကို အလုပ္ခြင္ထဲတြန္းပို႔ေနတဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြကို တားဆီးႏုိင္မယ့္နည္းလမ္းေတြ ရွိပါတယ္။  ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႕ လုပ္ငန္းခြင္ဝင္ဖို႔ အနည္းဆံုးအသက္အရြယ္လိုအပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ILO ရဲ႕ ျပ႒ာန္းခ်က္ (၁၃၈) နဲ႔အညီ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ အမ်ဳိးသားအဆင့္ လုပ္ငန္းစီမံခ်က္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ေနတာေတြ၊ ကေလးအလုပ္သမားျပႆနာကို အေရးတယူကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းေနတာေတြကို အသိအမွတ္ျပဳပါတယ္” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ကမာၻ႔ကေလးအလုပ္သမားဆန္႔က်င္တိုက္ဖ်က္ေရးေန႔(WDACL) ကို ဇြန္လ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ကမာၻတစ္ဝွန္းလံုး၌ က်င္းပေလ့ရွိျပီး တစ္ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ ကေလးအလုပ္သမားစိန္ေခၚမႈအား ပိုမိုအာ႐ံုစိုက္လုပ္ေဆာင္ေစရန္ႏွင့္ ၂၀၂၅ ခုႏွစ္တြင္ ကေလးအလုပ္သမားျပႆနာအား အျမစ္ျပတ္တိုက္ထုတ္ႏိုင္ေရးအတြက္ စုစည္းလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ၾကားဝင္ေျဖရွင္းမႈမ်ားအား အရွိန္ျမွင့္တင္ႏိုင္ေစရန္ ရည္ရြယ္ပါသည္။

ဇြန္လ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ Pan Pacific ဟိုတယ္၌ က႑ေပါင္းစံုပါဝင္ေသာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားေရးရာအဖြဲ႕မွ ႀကီးမွဴးက်င္းပသည့္ ကမၻာ့ကေလးအလုပ္သမား ဆန္႔က်င္တိုက္ဖ်က္ေရးေန႔ ဖြင့္ပြဲအခမ္းအနားသို႔ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးညြန္႔ဝင္း၊ အလုပ္ရံုႏွင့္ အလုပ္သမားဥပေဒစစ္ေဆးေရးဦးစီးဌာန၊ အလုပ္သမား၊ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အားဝန္ႀကီးဌာန၊ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ေဒါက္တာ ေဒၚေကသီေက်ာ္၊ လူမႈဖူလံုေရး ဦးစီးဌာန၊ ကုလသမဂၢ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကေလးမ်ား ရန္ပံုေငြအဖြဲ႕ (UNICEF) မွ Alison Rhodes ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (CTUM) မွ ဦးေအာင္ေက်ာ္ျမင့္ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာင္သူလယ္သမား၊ စိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ စားေသာက္ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား  အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (AFFM-IUF) ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ စက္မႈလက္မႈႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းေပါင္းစံု အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (MICS-TUSF) တို႔မွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား တက္ေရာက္ခဲ့သည္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ က႑ေပါင္းစံုမွာ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္လုပ္ေဆာင္ေနတာျဖစ္ၿပီး အလုပ္သမား၊ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အားဝန္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ ကေလးအလုပ္သမား အျမစ္ျပတ္ဖယ္ရွားႏိုင္ဖို႔နဲ႔ ကေလးေတြအတြက္ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့အလုပ္ေတြ စာရင္းျပဳစုေပးဖို႔အတြက္ အမ်ိဳးသားအဆင့္ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္” ဟု အလုပ္သမား၊ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အားဝန္ႀကီးဌာန၊ အလုပ္႐ုံႏွင့္ အလုပ္သမားဥပေဒစစ္ေဆးေရးဦးစီးဌာန၊ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးညြန္႔ဝင္း မွ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ကမာၻတစ္ဝွန္းတြင္ ကေလးအလုပ္သမားဦးေရမွာ ၁၅၂ သန္းရွိေနၿပီး ၇၃ သန္းမွာ ေဘးအႏၲရာယ္ရွိေသာ သို႔မဟုတ္ ေဘးျဖစ္ေစႏုိင္ေသာ အလုပ္မ်ားကိုလုပ္ကိုင္ေနရသည္။ ၎ကေလးသူငယ္မ်ားသည္ အျခားကေလးငယ္မ်ားထက္ ခံစားခြင့္မ်ား ဆံုး႐ံႈးလ်က္ရွိၿပီး စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာႏွင့္ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းတြင္လည္း ထိခိုက္မႈ မ်ားျဖစ္ေပၚေစပါသည္။ ၎အေျခအေနမ်ားကို မ်က္ကြယ္ျပဳထားမည္ဆိုပါက တိုင္းျပည္၏ အနာဂတ္အလုပ္သမား လုပ္အားမွာ က်ဆင္းေလ်ာ့က်ႏိုင္ဖြယ္ရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ကေလးအလုပ္သမားမ်ားကို စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑ (၆၀ ဒသမ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း) ႏွင့္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈက႑ (၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္း) တို႔တြင္ အမ်ားဆံုးေတြ႕ရွိရသည္။

ကမာၻ႔ကေလးအလုပ္သမား ဆန္႔က်င္တိုက္ဖ်က္ေရးေန႔ အသိပညာျမွင့္တင္ေရးလႈပ္ရွားမႈ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအျဖစ္ အလုပ္သမား၊ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အားဝန္ႀကီးဌာန ႏွင့္အတူ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားေရးရာအဖြဲ႕ (ILO) သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ဥေရာပသမဂၢကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔၊ ကုလသမဂၢ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကေလးမ်ား ရန္ပံုေငြအဖြဲ႕ (UNICEF)၊ ဆြစ္ဇာလန္သံ႐ံုး၊ ၾသစေၾတးလ်သံ႐ံုးတို႔အပါအဝင္ အျခားဖြံ႕ၿဖိဳးမႈဆိုင္ရာ မိတ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ ဇြန္လ ၉ ရက္ေန႔ မွစတင္၍ ဇူလိုင္လ ၁၀ ရက္ေန႔အထိ မ်ားစြာေသာ အခမ္းအနားမ်ားက်င္းပရန္ စီစဥ္လ်က္ရွိသည္။

ျပပြဲႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ဥေရာပသမဂၢ သံအမတ္ႀကီး Kristian Schmidt မွ “ကြ်န္ေတာ္တို႔ အားလံုးဟာ တစ္ခ်ိန္က ကေလးေတြျဖစ္ဖူးၾကပါတယ္။ ေက်ာင္းသြားမယ္၊ ေဆာ့ကစားမယ္၊ ကေလးဘဝ ေပ်ာ္ၾကပါးၾကတယ္။ ဒါေတြဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ေတြ ႀကီးျပင္းလာတဲ့အခါ ခြန္အားေတြျဖစ္လာၿပီး အခုလို ကေလးအလုပ္သမား ျပႆနာရပ္ေတြကို တိုက္ထုတ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ လုပ္ႏိုင္တဲ့သူေတြ၊ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္သူေတြ ျဖစ္လာၾကပါတယ္” ဟုေျပာၾကားခဲ့သည္။

ကမာၻ႔ကေလးအလုပ္သမား ဆန္႔က်င္တိုက္ဖ်က္ေရးေန႔ လႈပ္ရွားမႈသည္ အစိုးရ၊ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ အဓိက ျပည္သူလူထုမ်ားအားလံုး ပါဝင္လာေစရန္ ရည္ရြယ္ပါသည္။ ကေလးအလုပ္သမားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ဓာတ္ပံုဇာတ္လမ္းျပပြဲမ်ားအား ဒလသေဘၤာဆိပ္ (ဇြန္လ ၉ ရက္ေန႔ မွ ၂၅ ရက္ေန႔ အထိ)၊ Junction City Mall (ဇြန္လ ၁၀ ရက္ေန႔မွ ၁၃ ရက္ေန႔အထိ)ႏွင့္ ရန္ကုန္ဘူတာႀကီး (ဇြန္လ ၁၁ ရက္ေန႔ မွ ၂၅ ရက္ေန႔အထိ) ျပသရန္ စီစဥ္ထားၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ကေလးအလုပ္သမားျပႆနာအား ျပည္သူလူထုမ်ား သိရွိႏိုင္ေစရန္ ရည္ရြယ္သည္။

“ကေလးအလုပ္သမားျပႆနာဟာ တစ္ကမာၻလံုးနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ အေရးကိစၥပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြဟာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈနဲ႔ အရြယ္ေရာက္ၿပီးသား လူႀကီးအလုပ္သမားေတြကို မတရားခိုင္းေစတာမ်ိဳး ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးေတြဟာ လုပ္ငန္းခြင္မွာ ရွိမေနသင့္ပါဘူး။ သူတို႔ဟာ ေဘးကင္းလံုျခံဳတဲ့ပတ္ဝန္းက်င္၊ အိမ္ ဒါမွမဟုတ္ ေက်ာင္း မွာရွိေနသင့္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ အိပ္မက္ေတြ ဆြတ္ခူးႏိုင္ဖို႔အတြက္ ႀကိဳးစားသင့္တဲ့အရြယ္ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ILO/ My-PEC  (ျမန္မာနိုင္ငံကေလးအလုပ္သမားပေပ်ာက္ေရးအစီအစဥ္) ၏ Chief Technical Advisor ျဖစ္သူ Selim Benaissa က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ကေလးအလုပ္သမားပေပ်ာက္ေရးသည္ ILO အေျခခံသေဘာတရားတစ္ရပ္ျဖစ္ၿပီး ၎သည္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ေက်ာ္ခန္႔ ၁၉၁၉ ခုႏွစ္ ILO စတင္တည္ေထာင္စဥ္ကပင္ သေႏၶတည္လာခဲ့သည္သာမက လက္ရွိအခ်ိန္အထိ ပင္မပန္းတိုင္အျဖစ္ အေလးေပးလုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ကေလးအလုပ္သမားပေပ်ာက္ေရး အတြက္ ျမန္မာနိုင္ငံကေလးအလုပ္သမားပေပ်ာက္ေရးအစီအစဥ္ (My-PEC) ကို လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိၿပီး အေမရိကန္ ႏိုင္ငံ အလုပ္သမားေရးရာဌာနမွ ေထာက္ပံ့ေပးလ်က္ရွိသည္။
 
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ အဆိုးရြားဆံုးပံုစံျဖင့္ ကေလးအလုပ္သမားအား ခုိင္းေစမႈႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ILO ၏ ျပ႒ာန္းခ်က္ (၁၈၂) ကို အတည္ျပဳခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစတင္ကာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းႏွင့္ ဥပေဒျပဳေရးက႑သာမက ေဘးအႏၲရာယ္ရွိေသာ အလုပ္ခြင္တြင္ ကေလးအလုပ္သမားမ်ား ပေပ်ာက္ေစေရးအတြက္ အမ်ဳိးသားအဆင့္ လုပ္ငန္းစီမံခ်က္ (၂၀၁၇) အား လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ရာတြင္လည္း ILO ႏွင့္အတူ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္တြင္ အစိုးရမွ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ ကေလးအလုပ္သမားပေပ်ာက္ေရးေကာ္မတီကို စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ၿပီး အမ်ဳိးသားအဆင့္ လုပ္ငန္းစီမံခ်က္၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို ပိုမိုလ်င္ျမန္လာေစရန္ ရည္ရြယ္ပါသည္။ ၎ေကာ္မတီ ကို ဒုတိယသမၼတဦးျမင့္ေဆြမွ ဥကၠ႒အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ၿပီး သက္ဆုိင္ရာျပည္ေတာင္စုအဆင့္ဝန္ႀကီးဌာနမ်ား၊ တိုင္းႏွင့္ျပည္နယ္ ဝန္ႀကီးမ်ား၊ အလုပ္သမားမ်ား၊ အလုပ္ရွင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားသည္။ အမ်ိဳးသားအဆင့္ လုပ္ငန္းစီမံခ်က္၏ ပင္မေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မွာ “ ၂၀၃၀ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ေယာက္်ားေလးႏွင့္ မိန္းကေလးမ်ားအား အဆိုးရြားဆံုးပံုစံျဖင့္  ကေလးအလုပ္သမားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိမသြားေစရန္ ထိထိေရာက္ေရာက္ တားဆီးကာကြယ္မႈအား အၿပီးအျပတ္လုပ္ေဆာင္သြားရန္” ျဖစ္သည္။

၂၀၁၅ ခုႏွစ္ လုပ္သားအင္အားစစ္တမ္းအရ

• အသက္ ၅ ႏွစ္မွ ၁၇ ႏွစ္အရြယ္ ကေလး ၁ ဒသမ ၁၃ သန္း ( သို႔မဟုတ္ ကေလးဦးေရ၏ ၉ ဒသမ  ၃ ရာခိုင္ႏႈန္း) သည္ ကေလးအလုပ္သမားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
• အဆုိပါကေလးအလုပ္သမားမ်ားထဲမွ ထက္ဝက္ခန္႔ - ၆၁၆ ၈၁၅ (သို႔မဟုတ္ ၅ ဒသမ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္း)သည္ ၎တို႔၏ ကိုယ္ခႏၶာ၊ စိတ္ဓာတ္ႏွင့္ စာရိတၱပိုင္းမ်ားကို ထိခုိက္ပ်က္စီးေစႏုိင္ေသာ ေဘးအႏၲရာယ္ရွိေသာ လုပ္ငန္းခြင္မ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနၾကရသည္။
• ထိုသို႔ ေဘးအႏၲရာယ္ရွိေသာ အလုပ္တြင္ လုပ္ကိုင္ေနရေသာ ကေလးအမ်ားစုမွ - ၂၄ ဒသမ ၁ ရာခုိင္ႏႈန္းသည္ အသက္ ၁၂ ႏွစ္မွ ၁၄ ႏွစ္ၾကားရွိၿပီး ၇၄ ဒသမ ၆ ရာ ခုိင္ႏႈန္း သည္ ၁၅ ႏွစ္မွ ၁၇ ႏွစ္ၾကားရွိသည္။
• အသက္ ၁၂ ႏွစ္မွ ၁၄ ႏွစ္ၾကားရွိေသာ အသက္အရြယ္အုပ္စုသည္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ  အလုပ္ လုပ္ကိုင္ရေလ့ရွိသည္။
• ကေလးအလုပ္သမားမ်ားကို အမ်ားဆံုးအသံုးျပဳေနၾကေသာ လုပ္ငန္းခြင္မ်ားမွာ စိုက္ပ်ဳိးေရး (၆၀ ဒသမ ၅%) ၊ ကုန္စည္ထုတ္လုပ္ေရး (၁၂%) ၊  လက္လီႏွင့္ လက္ကားျဖန္႔ျဖဴး ေရာင္းခ်ေရး၊ ေမာ္ေတာ္ကားထုတ္လုပ္ေရး အစရွိသည္တို႔တြင္  (၁၁%) တို႔ျဖစ္သည္။