Türkiye’deki Mevsimlik Fındık Tarımında En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Sona Erdirilmesine Yönelik Kapsamlı Model Projesi
Türkiye'de Mevsimlik Fındık Tarımında En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Sona Erdirilmesi
Projenin amacı Türkiye’de mevsimlik fındık tarımında en kötü biçimlerdeki çocuk işçiliğinin sona erdirilmesine katkıda bulunmaktır. Türkiye'nin Karadeniz bölgesindeki proje, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve ILO tarafından ortaklaşa yürütülmektedir.Eylemin arka planı ve içeriği.
Türkiye, 1992 yılında Çocuk İşçiliğinin Sona Erdirilmesi Uluslararası Programı'na (IPEC) katılan ilk altı ülkeden biri olmuştur. 1992 yılında Türkiye Hükümeti ile ILO arasında bir Mutabakat Zaptı (MoU) imzalanmıştır. Buna dayanarak sağlanan ILO-IPEC program desteği, ulusal politika ve hedeflerle uyumlu olarak Türk Hükümeti ile ortaklaşa oluşturulmuştur. O zamandan beri, Türkiye çocuk işçiliği vakalarını azaltmada oldukça etkili olmuş ve çocuk haklarında önemli ilerleme kaydetmiştir.Bu bağlamda, 2015 yılına kadar en kötü biçimlerdeki çocuk işçiliğinin sona erdirilmesini hedefleyen Ulusal Zamana Bağlı Politika ve Program Çerçevesi (TBPPF), 2005 yılında ILO'nun desteği ile oluşturulmuştur.
Türk Hükümeti'nin sahiplenmesi, ILO’nun destekleyici rolü ve TBPPF ışığında atılan adımlarla, Türkiye'de IPEC'in aşamalı olarak 2008 yılında yürürlükten kaldırılmasından sonra da ilerleme sürdürülmüştür. TBPPF mevsimlik tarım işçiliği, kayıtdışı kent ekonomisi, kırsal çocuk işçiliği ve sokak çalışmasını öncelikli müdahale alanları olarak tanımlamaktadır. Çocuk işçiliği azalsa da, mevsimlik tarım işçiliğinde hala bir sorundur. Yoğun çalışma dönemlerinde çocuklar düzenli olarak okula devam edememekte, derslerden geri kalmakta ve okula döndükleri zaman bunu telafi edememektedir. Bu nedenlerle ve bu tür işlerde çalışan çocuklar çok küçük olduğundan, bu sektör öncelikli olarak kabul edilmiştir.Mevsimlik tarım işçiliği doğası itibarıyla aileleri her türlü tehlikeye maruz bırakmakta, bundan en çok etkilenenler de çocuklar olmaktadır. Ekonomik ve sosyal nedenlerle, yetişkin mevsimlik işçilerin çocukları genellikle ebeveynlerine bir yerden başka bir yere eşlik etmektedir. Sonuç olarak, ebeveynleri ve diğer yetişkinlerin yanında olan çocuklar, ailelerinin geçimini sağlamak için yaşlarına uygun olmayan işlerde çalışmaktadır.
Çocuklar, yetişkinler için bile insana yakışır kabul edilemeyecek çalışma koşullarında zorlu bedensel işleri yapmaktadır. Çoğunlukla temel altyapının eksik olduğu ve asgari standartların çok altında koşullardaki geçici yerleşim bölgelerinde yaşamaktalardır.
Bu çerçevede ve Zamana Bağlı Politika ve Program Çerçevesinin temel hedefine uygun olarak, ILO ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (AÇSHB) “Ordu'da Mevsimlik Fındık Tarımında En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Sona Erdirilmesi” adlı projeyi ortaklaşa başlatmıştır. Avrupa Çikolata, Bisküvi ve Şekerleme Sanayi Kuruluşu (CAOBISCO) ve Hollanda Krallığı tarafından ortaklaşa finanse edilen proje, ILO Türkiye Ofisi'nin çocuk işçiliğine karşı eylemde bulunan ilk kamu-özel sektör ortaklığı projesidir.
Proje 2013 yılında Ordu ilinin Merkez ve Perşembe ilçelerinde başlatılmıştır. Başarılı bir proje döneminin ardından, proje bölgesi 2014 yılında Ordu'nun Fatsa ve Ünye ilçelerine genişletilmiştir. Ordu'ya ek olarak Sakarya, Düzce ve Şanlıurfa illerini kapsayan ikinci aşama (2015-2017) ile proje uzatılmıştır. 2018-2020 dönemi için, gelişmiş politikaların etkin şekilde uygulanmasını desteklemek amacıyla daha kapsamlı politika savunuculuğu ve farkındalık yaratmayı sağlamak için Aşama III başlatılmıştır.
Gelişim Hedefi
Bu projenin genel hedefi, TBPPF, Ulusal İstihdam Stratejisi (2014-2023) ile oluşturulan Hükümet Stratejisi ve Çocuk İşçiliğinin Sona Erdirilmesi Ulusal Programı (2017-2023) doğrultusunda mevsimlik tarımda en kötü biçimlerdeki çocuk işçiliğinin sona erdirilmesine katkıda bulunmaktır. Proje, çocuk işçiliğiyle mücadele ve kurumsal sosyal sorumluluğun teşvik edilmesinde kamu kurumları, yerel yönetimler ve yerel STK'ların kapasitelerinin artırılması yoluyla Ordu, Düzce ve Sakarya illerinde mevsimlik fındık tarımında çocukların işlerden çekilmesi ve/veya çalışmasının önlenmesi ve ulusal düzeyde sürdürülebilir bir politika belirleme ve uygulama sürecine katkıda bulunurken izleme modelleri ve kamu/özel ortaklıkları (PPP) dahil ortaklıklar oluşturmayı amaçlamaktadır.Çıktılar
Proje üç çıktıya odaklanmaktadır:Çıktı 1. Kapasite Geliştirme: Mevsimlik fındık tarımında en kötü biçimlerdeki çocuk işçiliğinin sona erdirilmesi faaliyetlerinin planlanması, yönetilmesi, koordine edilmesi, izlenmesi ve uygulanmasında ulusal ve yerel kurumların kapasitelerinin geliştirilmesi
Çıktı 2. Doğrudan Müdahale: Yönlendirme ve koruma hizmetleriyle (risk altındaki veya fiilen çalışan) mevsimlik fındık tarımında çocuk işçiliğine açık olan çocukların çekilmesi veya önlenmesi
Çıktı 3. Farkındalık Yaratma: Savunuculuk, toplumsal farkındalık ve politika diyaloğunun artırılması için ulusal ve yerel paydaşlar, hasat sürecinin tüm aktörleri, halk ve medyada mevsimlik tarımda çocuk işçiliğinin sona erdirilmesi konusunda farkındalık yaratılması.
Sürdürülebilirlik
Proje, başlangıcından beri ulusal sahiplenmenin bir strateji olarak entegre edilmesi için ulusal çerçeveye uyarlanmakta, ulusal kurumlarla bağlantı kurmakta ve yerel ağlar ve sosyal gruplarla koordineli olarak çalışmaktadır. Temel yaklaşım, aşağıdakileri yapmak suretiyle sürdürülebilirliğe katkıda bulunmaktadır:- Uygulamaya kilit paydaşları dahil etmek, böylece kalkınma potansiyelini artırmak;
- Hükümeti tüm planlama ve uygulama sürecine kilit ortak olarak dahil etmek, çok sektörlü bir yaklaşım benimsemek;
- Doğrudan kısa vadeli performans iyileştirme yerine uzun vadeli, kendi kaynaklarına dayanan kapasite geliştirmeye yönelik bir politika belirleme/program yaklaşımına doğrudan yönlendiren süreç odaklı bir uygulama yaklaşımını takip etmek;
- Yerel yönetişim yeteneklerini, demokratik kurumları güçlendirmek, hukukun üstünlüğünü uygulama kapasitesini artırmak.