Proje Arka Planı

Türkiye, istihdam oranları açısından bakıldığında iki cinsiyet arasında büyük bir eşitsizlikle karşı karşıyadır. Ülkede her dört kadından biri işgücüne katılmakta ve çalışmaktadır (2014 yılı kadın istihdam oranı %26,7’dir). Ayrıca, işgücü piyasasında cinsiyete göre bölümlenme ve ayrım görülmektedir. Tekstil, tarım ya da hizmetler gibi fazla vasıf gerektirmeyen ve düşük ücretli işlerde çalışanların çoğunluğunu kadınlar oluşturmaktadır. İstihdam biçimlerinin ve mesleklerin belirlenmesinde toplumsal cinsiyet rollerinin etkisi fazladır. Bu etmenler sonucunda ücretlerde önemli bir eşitsizlik görülmektedir ve kadın emeğinden yeterince yararlanılamamaktadır. Son dönemde kadın istihdamında görülen artışa rağmen, sistematik, kapsamlı ve toplumsal cinsiyete duyarlı bir politika geliştirilip uygulanmasına duyulan gereksinim belirgindir.

Kadınların düşük işgücü katılım ve istihdam oranlarının ardında birbirini kesen çeşitli nedenler vardır. Ücretli ve ücretsiz işlerin toplumsal cinsiyet temelinde bölünmesi ve bu bölünme üzerinde şekillenen toplumsal cinsiyet rolleri bunda önemli bir rol oynamaktadır. Bunlarla bağlantılı olarak, işverenlerin işgücü talepleri ile işsiz kadınların vasıfları arasında görülen büyük uyumsuzluk bir başka nedendir. Dolayısıyla, kadın istihdamının ekonomik olduğu kadar toplumsal, kültürel ve siyasal bağlantıları da vardır ve bunların birbirinden tam ayrıştırılması kolay olmadığından geliştirilecek çözümler de ekonomik, siyasal, toplumsal ve kültürel etmenlerin hepsini birlikte ele alan tutarlı politikalar ve programlar gerektirmektedir.

ILO Türkiye Ofisi, bu sorunları ele almak, Türkiye’de kadınların işgücüne katılımının ve istihdamının artırılmasına yardımcı olmak üzere, Türkiye iş Kurumu (İŞKUR) ile birlikte “Kadınlar için Daha Çok ve Daha İyi İşler” projesini geliştirmiştir. Proje, bir yandan kadın işçilerin becerilerini geliştirip toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda farkındalık yaratırken diğer yandan kadın istihdamını destekleyecek kapsamlı bir ulusal politika oluşturulmasını hedeflemektedir.

Gerekçe

Proje, toplumsal cinsiyete duyarlı aktif işgücü piyasası politikaları, toplumsal cinsiyet yönelimli eğitim politikaları ve toplumsal cinsiyet eşitliliğiyle ilgili duyarlılıkların özellikle yerel düzeyde geliştirilmesi dahil olmak üzere entegre stratejiler yaşama geçirecektir. Proje, toplumsal cinsiyete duyarlı yaklaşımların aktif işgücü piyasası politikalarına içselleştirilmesini ve İstanbul, Ankara, Bursa ve Konya olmak üzere proje illerinde kadınlar için insana yakışır iş imkânlarının daha fazla olduğu mesleklerin belirlenmesini hedeflemektedir. Kadın İstihdamı Ulusal Eylem Planı gibi ülke ölçeğinde geliştirilen politikalar ile kadınların insan hakları ve çalışma yaşamındaki haklar konulu eğitim modüllerinin mesleki eğitim kurslarına içselleştirilmesi aracılığıyla projenin, toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesi ve kadınlara insana yakışır işler sağlanması gibi alanlarda diğer iller için bir model teşkil etmesi beklenmektedir.

Başta kadınlar olmak üzere insanları güçlendiren işler insana yakışır, kayıtlı ve ücretli işler olduğundan, proje, insana yakışır iş imkânlarının daha yaygın olduğu ve erkeklerin ağırlık taşıdığı sektörlerde kadınlara istihdam olanakları sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Bu doğrultuda, kadınların istihdam edilebilirliğinin, İŞKUR ile İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurullarının geliştirilmiş kapasitesi ve uzanım alanıyla, bu arada Kadın İstihdamı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı’nın hazırlanması ve uygulanmasıyla daha da artması beklenmektedir. Projenin de desteğiyle, İŞKUR’un kendi kapasitesini hizmetlerini kadın işgücü piyasasının yeni ortaya çıkan ihtiyaçlarına göre şekillendirmesi beklenmektedir. Proje stratejisi, aşağıdaki bileşenlerden oluşmak üzere üç boyutlu bir yaklaşım öngörmektedir:

• İnsana yakışır iş ve toplumsal cinsiyet eşitliği çerçevesinde kadınlara yarar sağlayacak istihdam politikaları geliştirilmesi ve uygulanması
• Etkili iş danışmanlığı ve aktif işgücü piyasası politikaları (AİPP) aracılığıyla işgücü piyasasına giren kadınların istihdam edilebilirliğinin artırılması ve işsiz kadınların desteklenmesi
• ILO’nun haklara dayalı yaklaşımının mesleki eğitim programlarına dâhil edilmesi, toplumsal cinsiyet eşitliği ve çalışma standartları konusunda farkındalık yaratılması

Çıktılar

Proje kapsamında şunlar gerçekleştirilecektir:

• Türkiye’de kadın istihdamıyla ilgili ilk Ulusal Eylem Planının hazırlanması ve toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı kadın istihdamı politikaları geliştirilmesi.
• İŞKUR ve İl istihdam ve Mesleki Eğitim Kurulları aracılığıyla kadınlara yönelik aktif işgücü piyasası politikalarının yerel düzeyde etkili biçimde uygulanması.
• İŞKUR hizmetlerinin, bu hizmetlere erişimi sınırlı olan işsiz kadınları da kapsayacak şekilde yaygınlaştırılması.
• Daha gelişkin iş denkleştirmesi yoluyla kadınlar için insana yakışır iş fırsatları yaratılması.
• Kadınlar ve erkekler arasında toplumsal cinsiyet eşitliği ve çalışma standartları konusunda farkındalık yaratılması.

Başlıca Ortaklar:

Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı;
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı;
Proje illerindeki İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulları;
Proje illerindeki belediyeler;
İşçi (TÜRK-İŞ, HAK-İŞ, DİSK) ve
İşveren (TİSK) Konfederasyonları;
Kadın HDK’ları