Ev İşçileri Sendikaları 189 Sayılı ILO Ev İşçileri Sözleşmesi’nin İmzalanması Çağrısında Bulundu

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye Ofisi tarafından Haziran 2021 yılında başlatılan Bilgilendirme ve Farkındalık Kampanyasının ikinci teknik toplantısında ev işçileri sendikaları talep ve önerilerini dile getirerek ev işçilerinin sorunlarının çözümü için ILO’nun 189 Sayılı “Ev İşçileri İçin İnsana Yakışır İş” Sözleşmesi’nin imzalanması ve uygulanması çağrısında bulundu


Ev işçilerinin haklarının sağlanması ve insana yakışır iş koşullarında çalışmaları amacıyla ILO Türkiye Ofisi tarafından başlatılan çalışmalar kapsamında yapılması planlanan tematik toplantıların ikincisi ilgili tarafların katılımıyla 27 Nisan 2022 tarihinde çevrim içi olarak gerçekleştirildi.

ILO Türkiye Ofisi’nin İsveç desteğiyle yürüttüğü “Kadınlar İçin Daha Çok ve Daha İyi İşler” Programı kapsamında Haziran 2021 tarihinde başlayan ve Haziran 2022 yılında tamamlanması planlanan “Ev İşçileri için İnsana Yakışır İş Bilgilendirme ve Farkındalık Kampanyası”nın ikinci teknik toplantısı, “Ev İşçileri için İnsana Yakışır İşlere Erişim ve Çalışma Koşulları” teması ile ilgili sosyal tarafların, akademinin, kamu kuruluşlarının ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinin katılımıyla gerçekleştirildi.

ILO Türkiye Ofisi Kıdemli Program Yöneticisi Ebru Özberk Anlı ve Toplumsal Cinsiyet ve Sosyal Diyalog Yöneticisi Ayşe Emel Akalın’ın moderasyonunda gerçekleşen toplantıda güncel istatiksel bilgiler baz alınarak ILO Türkiye ofisi tarafından hesaplanan Türkiye’de istihdam edilen ev işçilerine ilişkin nicel veriler paylaşılarak, ev işçilerinin istihdam edilme süreçlerinde Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) ve özel istihdam bürolarının rolü ele alındı. Toplantıda ayrıca ev işçilerinin işe erişim, ücret, çalışma saatleri, izinleri, iş tanımlarıyla ilgili olarak 189 sayılı Ev İşçileri için İnsana Yakışır İş Sözleşmesi doğrultusunda Dünya’dan iyi uygulama örnekleri paylaşılarak ev işçileri sendikaları mevcut sorunların çözümlerine ilişkin önerilerini dile getirdi.

Toplantıda konuşan Hizmet-İş Sendikası Kadın Komitesi Başkanı Hatice Ayhan sendikanın taleplerini ve ev işçilerinin çalışma koşullarının iyileşmesine yönelik önerilerini paylaşarak taleplerinin arasında ILO’nun 189 Sayılı Ev İşçileri için İnsana Yakışır İş Sözleşmesi’nin onaylanmasının da olduğunu ifade etti.

Ev İşçileri Dayanışma Sendikası (EVİDSEN) Genel Başkanı Gülhan Benli ise ev işçilerinin sorunlarının çözümü için sendika olarak hazırladıkları ve çalışma saatleri, şiddet taciz, iş sağlığı ve güvenliği gibi konuların tümünü kapsayan bir örnek sözleşmenin olduğunu ifade ederek “Herkesi bunu değerlendirmeye çağırıyorum” dedi.

“Ev İşçisi İşçi Sayılmalı”

“Ev işçisi hala işçi sayılmıyor ve bu da önümüzü kapatıyor. Ev işi ‘iş’tir, ev işçisi de ‘işçi’dir. Ev işçileri için yasal düzenleme yapmak gerekiyor. Toplu iş sözleşmesi gerçekleştiremiyoruz ve sendika olarak dernekten öteye gidemiyoruz.”

“ILO 189 Sayılı Ev İşçileri Sözleşmesi İmzalanmalı”
İMECE Ev İşçileri Sendikası’ndan Minire İnal ise “Bir inşaat işçisi bir gün çalışsa bile işçi sayılıyor ama ev işçisi ayda 30 gün çalışsa işci sayılmıyor. İş sağlığı güvenliği yok. ILO’nun 189 sayılı ev işçileri sözleşmesi bir an önce imzalanmalı ve uygulanmalı” şeklinde konuştu.

“Ev işçilerinin Çalışma Koşulları İnsana Yakışır İşten Çok Uzak”
Türkiye’de istihdam edilen ev işçilerine yönelik güncel istatistiki bilgiler veren ILO Türkiye Ofisi Araştırma Uzmanı Luis Pinedo Caro’nun Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine dayandırdığı bilgiye göre Türkiye’de 1,262,471 hane ev işi hizmeti talep ediyor ve çoğu ev işçisi (yaklaşık %80) kayıt dışı çalışıyor, Ayrıca, ev işçilerinin çalışma koşulları insana yakışır işten çok uzak ve kayıtlı çalışan ev işçilerinin payındaki ilerleme ise durmuş durumda.

İŞKUR’un ev işçilerinin iş arama ve işe yerleşme süreçlerindeki rolüne değinen Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) İstihdam Uzmanı Koray Alper Akdemir, İŞKUR’un meslek eşleştirme sistemi hakkında bilgi verdi. Sistemde 7000 mesleğin olduğunu ve ev işçilerinin altı mesleğe kadar meslek seçme hakkı olduğunu söyledi.

“Özel İstihdam Bürolarının Farklı Uzmanlık Alanları Var”

İŞKUR’un Özel İstihdam Bürolarıyla olan ilişkisine de değinen Akdemir ILO’nun 1997 tarihli Özel İstihdam Büroları Sözleşmesi’nin (No. 181) ve 2006 tarihli İstihdam İlişkileri Tavsiye Kararı’nın (No. 198) ev işçilerinin istihdamında kamu istihdam kuruluşu ve özel istihdam bürolarının işbirliğini ve bu süreçte özel büroların aracılık etmesini teşvik ettiğini belirtti. Akdemir ayrıca Türkiye’de 572 özel istihdam bürosu olduğunu ve bu büroların tamamen beyaz yakalıların istihdamı ya da ev işçilerinin istihdamı gibi farklı gruplara odaklanan farklı uzmanlık alanları olduğunu ifade etti.

Toplantıda konuşan İstanbul Özel İstihdam Büroları Derneği Başkanı Vural Şeker ise ev işçilerinin işe yerleşme süreçlerinde özel istihdam bürolarının rolüne ilişkin bilgi vererek bu süreçlerde doğru eşleştirme yapmak için ev işçileri adaylarından olabildiğince fazla bilgi almaya çalıştıklarını ifade etti.

“Ev İşçisi de Ev İşçisi Çalıştırmak İsteyen de Haklar Konusunda Bilgisiz”

“Aileler genellikle deneyimli ev işçisi istiyor. Ama konu sosyal haklara geldiğinde sosyal hak talep etmeyen ev işçisini tercih ediyor,” şeklinde konuşan Şeker “İŞKUR tarafından kaydı alınmış ve kayıtlı kişileri işe almak istiyoruz. Genel olarak hem ev işçisi hem de ev işçisi çalıştırmak isteyen işveren tarafı hakları ve yükümlülükleri konusunda fazla bilgiye sahip değiller ve daha fazla bilgi sahibi olmaları lazım,” dedi.

Şeker ayrıca piyasada kayıtsz çalışan özel istihdam bürolarının ve ağların ev işçilerinin kayıtsız koşullarda çalışmasına neden olduğuna dikkat çekti.

“Sorunların Çözümünde Ev İşçileri Sendikalarının Güçlenmesi Önemli”

Ev işçileriyle ilgili kapsamlı çalışmalar yapan İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Ceyhun Güler ise toplantıda ev işçilerinin sorunlarına ve çözüm önerilerine kısaca değinerek ev işçilerinin çalışma koşullarına ilişkin Dünya’da 189 sayılı sözleşmeyi onaylayan ülkelerden yasal düzenlemeler, ücret standartları, çalışma süresi ve ücretli izin hakkı, model sözleşmeler, iş sağlığı-güvenliği, eğitim, sendikal örgütlenme, kooperatifleşme, şiddet ve taciz, toplu sözleşme hakkı alanlarında uyguladıkları iyi uygulama örnekleri hakkında bilgi verdi.

Dr. Ceyhun Güler “Sorunların çözümünde ev işçilerini örgütleyen sendikaların güçlendirilmesi çok önemli”dedi.

C189 İle İlgili Yeni Hazırlanan Broşürün Tanıtımı Yapıldı

Toplantıda ayrıca ILO 189 Sayılı sözleşmesi doğrultusunda ev işçilerinin insana yakışır iş koşullarında çalışmaları amacıyla ILO Türkiye Ofisi tarafından Dr. Ceyhun Güler’in katkılarıyla hazırlanan 189 Sayılı Ev İşçileri İçin İnsana Yakışır İş ILO Sözleşmesi’ne ilişkin broşürün de tanıtımı yapılarak katılımcılarla paylaşıldı.