Makale

Çalışma standartlarının insanların yaşamına olumlu etkisi

Makale | 27 Kasım 2019 Çarşamba
Eric Gravel, Kıdemli Hukuk Müşaviri, Uluslararası Çalışma Standartları Departmanı
ILO gibi büyük çok taraflı örgütler zaman zaman, gerçek yaşamda pek etkisi olmayan, salt ilke bildirgeleriyle uğraşmakla suçlanmıştır.

Yaklaşık 24 yıl önce ILO Standartlar Departmanı’nda çalışmaya başladığımda, Örgütlenme Özgürlüğü Komitesi’nin etkisini değerlendirme işi verildi. Ben de diğer insanlar gibi, “ILO denetim sistemi” olarak bilinen, onaylanmış Sözleşmelerin uygulanmasını sağlamak üzere kurulmuş mekanizmaların gerçekten etkili olup olmadığını merak ediyordum.

On yıllarca geriye uzanan raporları okuduğumda, Örgütlenme Özgürlüğü Komitesi’nin tavsiye kararlarının bazı ülkelerde yüzlerce işçinin hapisten tahliye edilmesini sağladığını öğrendim. Başka birtakım ülkelerde, işçiler işlerine iade edilmişti. Yine başka yerlerde, işçilere sendika kurma hakkı ve özgürlüğü tanınmıştı.
Denetim sisteminin etkisinin gerçek olduğunu, birçok bakımdan insanların yaşamlarına önemli ölçüde dokunduğunu görünce şaşırdım.

Denetim sisteminin temel organlarından birisi de, Sözleşme ve Tavsiye Kararlarının Uygulanmasına ilişkin Uzmanlar Komitesi (CEACR): ILO Sözleşme ve Tavsiye Kararlarının üye devletler tarafından uygulanmasını incelemekle görevli olan, 20 kadar üst düzeyli hukukçudan oluşan bağımsız bir organ.

Örneğin bir ülke, ister zorla çalıştırma, ister sendikal haklar, isterse de iş sağlığı ve güvenliği (İSG) olsun, çalışma standartlarını uygulamakta zorluk çekiyorsa, CEACR, bu vakaları ilgili hükümetin dikkatine sunuyor ve düzeltici eyleme yönelik gözlemlerini bildiriyor.

Uluslararası standartlar denetleniyor - @ILO
ILO’nun izleme ve denetim çalışmalarının etkisini görmek her zaman kolay değil. Örneğin, pamuk tarlalarında çocuk işçiliği konusu. Bu durumlarda Uzmanlar Komitesi, mevcut boşluklara dikkat çekiyor. Bunun üzerine ILO, söz konusu ülkede çocuk işçiliğini sona erdirmek üzere ilgili hükümet ile yapıcı diyaloğa giriyor ve teknik destek sağlıyor.

ILO’nun çalışmalarının etkisi bazen çok zaman sonra görülüyor, çünkü değişikliklerin önce yasama düzeyinde yapılması gerekiyor. Buna bir örnek olarak, Karayipler’deki ada devletlerinden birinde kadın tarım işçilerine, aynı işi yapan erkeklerden daha az ücret ödeneceğine ilişkin çalışma kanunu vakasını verebiliriz. Uzmanlar Komitesi, ilgili hükümetler görüşmeler yapmış ve kanuna değişiklikler önermiştir.

Hükümet tarafındaki kurumlarla, sosyal ve çalışma konularında yapıcı diyalog oluşturmak, ILO’nun standartlar konusundaki çalışmalarının özünü teşkil ediyor. Sözleşmelere uymadaki boşlukları gidermek üzere ülkelerin teknik kapasitesini geliştirmenin etkili bir yöntem olduğu zaman içinde kanıtlanmıştır. Bu sonucu, Uluslararası Çalışma Konferansı’nda uygunsuzluk konusundaki tartışmalarda ILO üyesi devletlerin açığa vurulmasından ziyade, devletlere yardım edilmesine borçluyuz.

28 Kasım Perşembe günü, ILO denetim mekanizmalarının rolü ve başarıları, CEACR’nin özel yüzüncüyıl etkinliğinde masaya yatırılacak. Etkinlikte, Uzmanlar Komitesi’nin şimdiki ve geçmişteki başkanları, Standartları Uygulama Komitesi’nin 2019 yılı Başkan ve Başkan Yardımcıları’nın katılacağı yuvarlak masa tartışması olacak. Bu tartışmalar, Uzmanlar Komitesi ve Standartları Uygulama Komitesi’nin tamamlayıcı çalışmaları sayesinde, uluslararası çalışma standartlarına uyum bakımından elde edilen başlıca başarıların bazıları vurgulanacak. Tartışmalarda ayrıca, ILO’nun çeşitli denetim organları arasındaki simbiyotik ilişkiler de ele alınacak, böylece, ILO’nun temel normatif görevlerinin, insanların yaşamında fark yarattığına ilişkin kanıtlar ortaya konulacak.