COVID-19: İşyerinde çalışanların korunması

COVID-19 nedeniyle, 55 milyonu aşkın ev işçisinin geçim kaynakları risk altında

Ev İşçileri Sözleşmesi’nin kabulünün dokuzuncu yıldönümünde, ILO’nun yeni tahminleri, COVID-19 küresel salgını nedeniyle ev işçilerinin karşı karşıya kaldığı riskleri ortaya koyuyor.

Haberler | 16 Haziran 2020 Salı
© I. Bonham / ILO
CENEVRE (ILO Haber ) – Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) yeni tahminlerine göre, genel tecrit uygulaması ve etkili sosyal güvenlik kapsamının olmaması nedeniyle, dünyadaki ev işçilerinin yaklaşık dörtte üçü, diğer ifadeyle 55 milyonu aşkın insan, işlerini ve gelirlerini kaybetme riskiyle karşı karşıya.

Söz konusu ev işçilerinin 37 milyon gibi büyük bir çoğunluğunu kadınlar oluşturuyor.

Haziran başında yapılan değerlendirmeler, en çok etkilenen bölgelerin, ev işçilerinin %76’sının risk altında olduğu Güneydoğu Asya ve Pasifik; ardından %74 ile Amerika Kıtaları, %72 ile Afrika ve %45 ile Avrupa’nın geldiğini ortaya koyuyor.

Hem kayıtlı hem de kayıtdışı çalışan ev işçileri etkilenmiş olsa da, işlerini veya çalışma sürelerini kaybetme riski altında olanların %76’sını kayıtdışı çalışanlar oluşturuyor.

Genel tecridin sıkı biçimde uygulandığı ülkelerde, ister kayıtlı isterse kayıtdışı çalışıyor olsun, ev işçileri işlerine gidemiyor. Ancak, kayıtlı çalışanların bazılarının işsizlik sigortasına erişimi olmasına karşın, kayıtdışı çalışan ev işçilerinin evlerinde kalmaları demek, dayanabilecekleri güvenlik ağı olmaksızın geçim kaynaklarını kaybetmeleri anlamına geliyor ki bu durum da karınlarını doyurmalarını daha da zorlaştırıyor.

COVID-19 krizi, kayıtdışı çalışan ev işçilerinin özellikle kırılgan olduklarını açığa vurarak bu kesimin işgücüne ve sosyal korumaya etkili biçimde dahil edilmesi gereğini ortaya koydu."

Claire Hobden, ILO Teknik Görevlisi, Kırılgan İşçiler
Küresel salgın zaten var olan sorunları daha da ağırlaştırdı. Ev işçilerinin sadece %10’u sosyal güvenlik erişimine sahip; yani geri kalanların ücretli hastalık izni, sağlık hizmetine erişim güvencesi, işte yaralanma yardımı veya işsizlik sigortası yok. Ev işçilerinin birçoğu ortalama ücretin dörtte biri kadar ücret alıyor, acil mali durumlar için hiç tasarrufları yok.

COVID-19 krizi, kayıtdışı çalışan ev işçilerinin özellikle kırılgan olduklarını açığa vurarak bu kesimin işgücüne ve sosyal korumaya etkili biçimde dahil edilmesi gereğini ortaya koydu” diyor ILO’nun Kırılgan İşçiler Teknik Görevlisi Claire Hobden. “Bu durum, dünyadaki ev işçilerinin büyük çoğunluğunu oluşturan kadınları orantısız biçimde etkiliyor.”

Bazı bölgelerde, ev işçileri büyük çoğunlukla göçmenlerden oluşuyor ve bu insanlar aldıkları ücret ile kendi ülkelerindeki ailelerini geçindirmeye çalışıyorlar. Ücretlerin ödenmemesi ve havale hizmetlerinin kapanması, göçmen ev işçilerinin ailelerini yoksulluk ve açlık tehlikesine itiyor.

Yatılı ev işçileri çoğunlukla, kendi işverenleriyle birlikte kısıtlanmış olarak çalışmaya devam ediyorlar. Ancak raporlara göre, okulların kapalı olması nedeniyle daha uzun süre çalışıyorlar ve daha ağır temizlik işleri yapıyorlar.

Diğer bazı durumlarda ise, yatılı ev işçilerinin işverenleri, kendi mali durumları nedeniyle veya artık dışarı çıkamadıkları için işçilerin maaşa ihtiyaçları olmadığı düşüncesiyle, işçilerin maaşlarını ödemeyi durdurmuştur.

Göçmen ev işçilerinin işverenleriyle aynı yerde yaşamak zorunda oldukları bazı ülkelerde, işçilerin bir kısmı, işverenlerin virüse yakalanma korkusuyla işlerine son vermeleri nedeniyle sokağa atılmıştır. Bu işçiler insan kaçakçılığı mağduru olma riskiyle karşı karşıyadır.

ILO, ev işçilerinin sağlık ve geçimlerini güvence altına almak için ev işçisi örgütleri ve işveren örgütleriyle birlikte çalışıyor. Ev işçilerinin karşı karşıya oldukları riskin derecesi ve mahiyeti hakkında hızlı değerlendirmeler yapıyor, böylelikle hükümetlerin en azından temel sağlık hizmetine ve gelir güvenliğine erişim dahil temel sosyal güvenlik kapsamı temin eden politikalar tasarlamasına yardım ediyor.

Uluslararası Çalışma Konferansı tarafından dokuz yıl önce kabul edilen 2011 tarihli ve 189 No'lu ILO Ev İşçileri Sözleşmesi’ni bugüne kadar 29 ülke onayladı. Birçok diğer ülke de, ev işçilerine çalışma ve sosyal koruma kapsamı sağlayan somut önlemler benimsedi. ILO yaklaşık 60 ülkenin kapsama alanındaki eksikliği gidermesini destekledi.

Her ne kadar bu önlemler kayıtlı çalışan ev işçisi sayısını artırmış olsa da, kayıtdışılık oranı hala yüksek. ILO, ev işçilerinin gelecekteki şoklara karşı korunması amacıyla, ev içi hizmetlerinin kayıt altına alınması çabalarının acilen hızlandırılması çağrısı yaptı.