HÀ NỘI – Theo một báo cáo mới của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), các doanh nghiệp ở Việt Nam đang phải đối mặt với tình trạng thiếu nhân tài, và tình trạng này có thể được giải quyết bằng cách tuyển dụng và hỗ trợ nhiều phụ nữ hơn đảm nhận các vị trí quản lý.

Báo cáo nghiên cứu “Con đường dẫn đến thành công: Phụ nữ trong kinh doanh và quản lý tại Việt Nam” nhấn mạnh rằng phụ nữ mang lại lợi ích cho doanh nghiệp. Đa dạng giới là một chiến lược kinh doanh thông minh, giúp tăng lợi nhuận và năng suất, tăng khả năng giữ chân nhân tài và thúc đẩy đổi mới, sáng tạo.

“Điều đáng mừng là phụ nữ Việt Nam ngày càng được chuẩn bị tốt hơn để đảm nhận những vị trí ra quyết định trong các doanh nghiệp. Cộng đồng nhân tài vẫn tiếp tục được mở rộng”, bà Valentina Barcucci, Chuyên gia Kinh tế Lao động của ILO, cho biết. “Trong số những phụ nữ đang tham gia thị trường lao động, 10% đã tốt nghiệp đại học, trong khi tỷ lệ này của nam thanh niên chỉ là 5%. Hiện tỷ lệ phụ nữ trong các ngành Khoa học, Kỹ thuật, Công nghệ và Toán học (STEM) là 37% và tỷ lệ này vẫn tiếp tục tăng lên.”

Tuy nhiên, các doanh nghiệp cần phải đạt được một tỷ lệ lãnh đạo nữ cao nhất định thì mới có thể tận dụng được các lợi ích từ môi trường đa dạng giới. Báo cáo cho thấy sự phát triển và thăng tiến trong sự nghiệp của phụ nữ ở Việt Nam vẫn còn bị ảnh hưởng bởi định kiến giới. Tỷ lệ phụ nữ nắm giữ các vị trí quản lý còn thấp và tỷ lệ này càng ít hơn ở các cấp quản lý cao nhất. Chúng ta thường gọi đây là hiện tượng “rò rỉ đường ống” (leaky pipeline).

Trong số các doanh nghiệp được khảo sát tại Việt Nam, 63% trả lời rằng công ty có phụ nữ tham gia cấp quản lý giám sát, 73% xác nhận rằng họ có phụ nữ tham gia quản lý cấp trung nhưng chỉ có 15% trả lời rằng có phụ nữ tham gia cấp quản lý, điều hành cao nhất.
“Kết quả nghiên cứu cho thấy có những định kiến nhất định. 54% số người trả lời phỏng vấn đồng tình với quan điểm rằng phụ nữ với kỹ năng và trình độ tương đương với nam giới khó được đề bạt hay bổ nhiệm lên cấp quản lý cao nhất hơn so với nam giới,” bà Barcucci nhận định. “Những định kiến giới trong tư duy của các nhà quản lý có thể là rào cản đối với phụ nữ khi họ phấn đấu nắm giữ các vị trí lãnh đạo.”

Thêm vào đó, thực tế là phụ nữ trung bình dành nhiều thời gian gấp đôi so với nam giới để làm những công việc gia đình không được trả lương trong khi thời gian làm việc ngoài xã hội cũng tương đương với nam giới cũng khiến cho họ khó có thể theo đuổi được sự nghiệp của mình.

Giá trị bền vững

Vào ngày 17 tháng 11 năm 2020, báo cáo nghiên cứu này của ILO đã được công bố tại Hội thảo với chủ đề: “Bình đẳng giới tại nơi làm việc – kiến tạo giá trị vững bền”. Đây là sự kiện do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Mạng lưới Doanh nghiệp Việt Nam hỗ trợ phát triển quyền năng phụ nữ (VBCWE), Dự án Investing in Women (Australia) và ILO đồng tổ chức.

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch VCCI, thừa nhận rằng bất bình đẳng giới vẫn là một thách thức lớn đối với sự phát triển bền vững của đất nước.

Ông cho biết, “Ngay cả khi phụ nữ là lực lượng có nhiều đóng góp thiết yếu cho xã hội và nền kinh tế, họ vẫn chưa thực sự được đánh giá cao trong thị trường lao động và chưa được hưởng lợi từ tăng trưởng kinh tế bình đẳng so với nam giới.”

Việt Nam đang thực hiện những thay đổi tích cực, hướng tới giảm bất bình đẳng giới về cơ hội giữa phụ nữ và nam giới trên thị trường lao động.

Bộ Luật Lao động sửa đổi sẽ có hiệu lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2021 đã đánh dấu những bước tiến quan trọng trong việc giảm khoảng cách giới trong tuổi nghỉ hưu và phân biệt đối xử tại nơi làm việc. Dự thảo Chiến lược Phát triển Kinh tế Xã hội của Việt Nam giai đoạn 2021-2030 cũng kêu gọi thu hẹp khoảng cách giới trong đời sống chính trị, kinh tế và xã hội của người dân.

Ông Andrew Barnes, Phó Đại sứ Australia tại Việt Nam, cho biết: “Ở Việt Nam cũng như ở Australia, việc khai thác được đầy đủ tiềm năng của phụ nữ tham gia vào nền kinh tế có vai trò vô cùng lớn đối với tăng trưởng, khả năng cạnh tranh và phát triển kinh tế xã hội. Báo cáo nghiên cứu được công bố ngày hôm nay cung cấp thêm nhiều bằng chứng cho thấy tại sao chúng ta phải duy trì cam kết về bình đẳng giới tại nơi làm việc”.

Bà Barcucci, chuyên gia kinh tế lao động của ILO, cho biết thêm, mặc dù các doanh nghiệp đã rất sẵn sàng thu hẹp khoảng cách giới trong đội ngũ lãnh đạo của mình, họ không thể đơn phương thực hiện điều đó.

“Các nhà lãnh đạo cấp cao nhất cần phải biến những dữ kiện và phát hiện của báo cáo này thành hành động,” bà nói.

Cũng trong khuôn khổ của Hội thảo đã diễn ra Lễ trao Chứng chỉ Bình đẳng giới toàn cầu EDGE (Economic Dividents for Gender Equality – Lợi ích kinh tế từ Bình đẳng giới) cho Tổng Công ty Phát điện 3 (EVN Genco3), nâng tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam được nhận chứng chỉ này lên 8 công ty. Ra đời từ Diễn đàn Kinh tế Thế giới năm 2011, EDGE là phương pháp đánh giá và chứng chỉ kinh doanh hàng đầu toàn cầu về bình đẳng giới, được thiết kế nhằm không chỉ giúp các doanh nghiệp đánh giá hiện trạng môi trường làm việc của mình mà còn xây dựng một kế hoạch hành động hướng đến một môi trường làm việc tối ưu cho cả người lao động nam và nữ.