Ngày Thế giới Phòng Chống Lao động Trẻ em 12/6/2013: Không có lao động trẻ em làm thuê giúp việc gia đình!
Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) và Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) kêu gọi sự chú ý đặc biệt tới vấn đề lao động trẻ em làm thuê giúp việc gia đình nhân Ngày Thế giới phòng, chống Lao động trẻ em 12/6 năm nay.
HÀ NỘI – Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) và Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) kêu gọi sự chú ý đặc biệt tới vấn đề lao động trẻ em làm thuê giúp việc gia đình nhân Ngày Thế giới phòng, chống Lao động trẻ em 12/6 năm nay.
Việt Nam chưa có con số thống kê chính thức về trẻ em làm thuê giúp việc gia đình, song Tổng điều tra Dân số và Nhà ở gần đây cho thấy 7,1% lao động làm thuê giúp việc gia đình ở Việt Nam dưới 18 tuổi. Một nghiên cứu về giúp việc gia đình do Bộ LĐTBXH và ILO tiến hành năm 2011 tại hai thành phố lớn nhất cả nước – Hà Nội và TP HCM – cũng đã chỉ ra rằng 17,3% lao động làm thuê giúp việc gia đình được điều tra bắt đầu làm công việc này khi họ dưới 18 tuổi.
“Các quan sát thực tế cho thấy số lượng trẻ em làm thuê giúp việc gia đình có xu hướng gia tăng do nhiều nguyên nhân: nhận thức của gia đình và xã hội, tình trạng nghèo đói, sự không tiếp tục con đường học tập hoặc học nghề của trẻ em các gia đình nghèo dẫn đến có rất ít lựa chọn cho công việc của các em, nhu cầu người giúp việc để chăm sóc người già và các công việc gia đình ở khu vực đô thị tăng,” Thứ trưởng Bộ LĐTBXH Doãn Mậu Diệp cho biết.
Bộ luật Lao động cho phép trẻ em từ đủ 15 tuổi trở lên có thể làm thuê giúp việc gia đình nếu các công việc đó nhẹ nhàng, phù hợp với lứa tuổi, thời gian làm việc không vượt quá quy định của pháp luật, không ảnh hưởng đến việc học tập; môi trường làm việc và điều kiện lao động không ảnh hưởng đến phát triển nhân cách và sức khỏe của các em.
Tuy nhiên, theo Giám đốc quốc gia ILO tại Việt Nam Gyorgy Sziraczki: “Vì bản chất công việc này thường diễn ra trong một không gian khép kín, người ngoài không nhìn được, nên trẻ em làm thuê giúp việc gia đình có nguy cơ cao trở thành nạn nhân bị phân biệt đối xử, bóc lột và lạm dụng.”
Ông nhận định: “Đã đến lúc cần xác định những yếu tố nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm trong trong công việc làm thuê giúp việc gia đình và cấm trẻ em dưới 18 tuổi làm những công việc đó!”
Theo Thứ trưởng Doãn Mậu Diệp, giải quyết tình trạng trẻ em lao động trong điều kiện nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm đòi hỏi sự tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội, của các cấp các ngành.
Với sự hợp tác của ILO, Việt Nam đang triển khai nhiều chương trình, dự án, điều tra tình hình và nguyên nhân dẫn tới lao động trẻ em, xây dựng Chương trình quốc gia xóa bỏ các hình thức lao động trẻ em tồi tệ nhất từ phòng ngừa, can thiệp sớm, giải cứu các em khỏi các công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, hỗ trợ các em tái hòa nhập cộng đồng.
Đại diện cho nhà tài trợ quốc tế chính trong cuộc đấu tranh phòng, chống lao động trẻ em tại Việt Nam, Đại sứ Tây Ban Nha Alfonso Tena tin tưởng rằng “một giải pháp quan trọng nhằm ngăn ngừa và xóa bỏ những hình thức lao động trẻ em tồi tệ nhất, đặc biệt là lao động trẻ em làm thuê giúp việc gia đình là thông qua các hoạt động nâng cao nhận thức, thay đổi cái nhìn của xã hội về vấn đề này.”
ILO ước tính có khoảng 15,5 triệu trẻ em trên khắp thế giới làm thuê giúp việc gia đình được trả lương hoặc không được trả lương tại nhà của một bên thứ ba, tức chủ sử dụng lao động. Phần đông trong số đó là các em gái, và hơn một nửa được phát hiện đang phải làm những công việc giúp việc gia đình nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
Năm 2011, ILO thông qua Bộ tiêu chuẩn quốc tế mới thúc đẩy việc làm bền vững cho lao động giúp việc gia đình. Công ước 189 cung cấp những hướng dẫn cụ thể giúp ngăn ngừa lao động trẻ em và bảo vệ lao động làm thuê giúp việc gia đình. Điều này rất cần thiết để xóa bỏ lao động trẻ em trong điều kiện nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
Việt Nam chưa có con số thống kê chính thức về trẻ em làm thuê giúp việc gia đình, song Tổng điều tra Dân số và Nhà ở gần đây cho thấy 7,1% lao động làm thuê giúp việc gia đình ở Việt Nam dưới 18 tuổi. Một nghiên cứu về giúp việc gia đình do Bộ LĐTBXH và ILO tiến hành năm 2011 tại hai thành phố lớn nhất cả nước – Hà Nội và TP HCM – cũng đã chỉ ra rằng 17,3% lao động làm thuê giúp việc gia đình được điều tra bắt đầu làm công việc này khi họ dưới 18 tuổi.
“Các quan sát thực tế cho thấy số lượng trẻ em làm thuê giúp việc gia đình có xu hướng gia tăng do nhiều nguyên nhân: nhận thức của gia đình và xã hội, tình trạng nghèo đói, sự không tiếp tục con đường học tập hoặc học nghề của trẻ em các gia đình nghèo dẫn đến có rất ít lựa chọn cho công việc của các em, nhu cầu người giúp việc để chăm sóc người già và các công việc gia đình ở khu vực đô thị tăng,” Thứ trưởng Bộ LĐTBXH Doãn Mậu Diệp cho biết.
Bộ luật Lao động cho phép trẻ em từ đủ 15 tuổi trở lên có thể làm thuê giúp việc gia đình nếu các công việc đó nhẹ nhàng, phù hợp với lứa tuổi, thời gian làm việc không vượt quá quy định của pháp luật, không ảnh hưởng đến việc học tập; môi trường làm việc và điều kiện lao động không ảnh hưởng đến phát triển nhân cách và sức khỏe của các em.
Tuy nhiên, theo Giám đốc quốc gia ILO tại Việt Nam Gyorgy Sziraczki: “Vì bản chất công việc này thường diễn ra trong một không gian khép kín, người ngoài không nhìn được, nên trẻ em làm thuê giúp việc gia đình có nguy cơ cao trở thành nạn nhân bị phân biệt đối xử, bóc lột và lạm dụng.”
Ông nhận định: “Đã đến lúc cần xác định những yếu tố nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm trong trong công việc làm thuê giúp việc gia đình và cấm trẻ em dưới 18 tuổi làm những công việc đó!”
Theo Thứ trưởng Doãn Mậu Diệp, giải quyết tình trạng trẻ em lao động trong điều kiện nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm đòi hỏi sự tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội, của các cấp các ngành.
Với sự hợp tác của ILO, Việt Nam đang triển khai nhiều chương trình, dự án, điều tra tình hình và nguyên nhân dẫn tới lao động trẻ em, xây dựng Chương trình quốc gia xóa bỏ các hình thức lao động trẻ em tồi tệ nhất từ phòng ngừa, can thiệp sớm, giải cứu các em khỏi các công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, hỗ trợ các em tái hòa nhập cộng đồng.
Đại diện cho nhà tài trợ quốc tế chính trong cuộc đấu tranh phòng, chống lao động trẻ em tại Việt Nam, Đại sứ Tây Ban Nha Alfonso Tena tin tưởng rằng “một giải pháp quan trọng nhằm ngăn ngừa và xóa bỏ những hình thức lao động trẻ em tồi tệ nhất, đặc biệt là lao động trẻ em làm thuê giúp việc gia đình là thông qua các hoạt động nâng cao nhận thức, thay đổi cái nhìn của xã hội về vấn đề này.”
ILO ước tính có khoảng 15,5 triệu trẻ em trên khắp thế giới làm thuê giúp việc gia đình được trả lương hoặc không được trả lương tại nhà của một bên thứ ba, tức chủ sử dụng lao động. Phần đông trong số đó là các em gái, và hơn một nửa được phát hiện đang phải làm những công việc giúp việc gia đình nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
Năm 2011, ILO thông qua Bộ tiêu chuẩn quốc tế mới thúc đẩy việc làm bền vững cho lao động giúp việc gia đình. Công ước 189 cung cấp những hướng dẫn cụ thể giúp ngăn ngừa lao động trẻ em và bảo vệ lao động làm thuê giúp việc gia đình. Điều này rất cần thiết để xóa bỏ lao động trẻ em trong điều kiện nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
 Nhân ngày Thế giới Phòng Chống Lao động Trẻ em, Nhà hát Tuổi trẻ ra mắt vở kịch nói “Mẹ ơi, con sắp lớn” vào ngày 11/6 với sự hỗ trợ của ILO. Vở kịch, do đạo diễn Sĩ Tiến dàn dựng, miêu tả số phận của một em gái giúp việc gia đình phải bỏ học để làm việc ở thành phố. Tác phẩm nhằm mục đích thay đổi thái độ của xã hội và việc chấp nhận lao động trẻ em làm thuê giúp việc gia đình ở Việt Nam. |